Trên cơ sở những yêu cầu phát triển của cơ chế thị trường thì hình thức thanh toán không dùng tiền mặt truyền thống ra đời là một tất yếu khách quan của một xã hội phát triển. Với hình thức thanh toán này không những đã khắc phục được những hạn chế của thanh toán tiền mặt. Mà nó còn có những ưu điểm khác như: nhanh chóng, thuận tiện, an toàn và tiết kiệm.
Ngày nay, thanh toán không dùng tiền mặt đã nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu. Và là sản phẩm dịch vụ quan trọng của ngân hàng thương mại để cung cấp cho khách hàng là các đơn vị, tổ chức kinh tế, cá nhân trong nền kinh tế. Tạo điều kiện cho các chủ thể mở rộng quan hệ kinh tế trong nước và nước ngoài. Nâng cao hiệu quả thanh toán trong nền kinh tế. Góp phần tăng tốc độ luân chuyển vốn của xã hội. Thúc đẩy quá trình sản xuất lưu thông hàng hoá và tiền tệ.
Như vậy, trong xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế ngày càng phát triển, thanh toán không dùng tiền mặt truyền thống đã và đang phát huy tốt hơn các chức năng riêng có.
1. Nâng cao hiệu quả thanh toán trong nền kinh tế
Thanh toán không dùng tiền mặt truyền thống thúc đẩy nhanh quá trình luân chuyển hàng hóa. Tăng tốc độ luân chuyển vốn trong nền kinh tế. Tạo điều kiện cho quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành trôi chảy, nhịp nhàng.
Đồng thời, thanh toán không dùng tiền mặt giúp cho các tổ chức tín dụng khai thác và sử dụng các nguồn vốn của nền kinh tế một cách hiệu quả trong quá trình chu chuyển tiền tệ cho nền kinh tế. Thực hiện tốt chức năng trung gian thanh toán của nền kinh tế.
Thanh toán không dùng tiền mặt có một vai trò quan trọng trong việc giảm khối lượng tiền mặt lưu thông. Giúp cho quá trình thanh toán diễn ra nhanh chóng, an toàn, tiện lợi. Và giảm bớt chi phí cho các chủ thể tham gia.
2. Tấm lá chắn giúp kiểm soát nạn “rửa tiền” hiệu quả
Các nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt đều được thực hiện thông qua hệ thống các ngân hàng. Do đó góp phần giúp cho Ngân hàng Trung Ương thực hiện tốt hơn nữa nhiệm vụ kiểm soát được nạn “rửa tiền”. Kiểm soát hoạt động của các đơn vị kinh tế của các ngành nghề một cách nhanh chóng, chính xác. Và kịp thời đưa ra các giải pháp giúp nền kinh tế tăng trưởng tốt và bền vững.
Bên cạnh đó, thanh toán không dùng tiền mặt cũng tham gia góp phần chống thất thu thuế. Khi khách hàng tham gia thanh toán thông qua ngân hàng thì tất cả các khoản thu nhập hay chi phí đều được thực hiện trên tài khoản tại ngân hàng. Do đó việc tính và thu thuế sẽ được tiến hành chính xác. Và nhanh chóng hơn so với khi khách hàng thanh toán bằng tiền mặt.
3. Đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của khách hàng về các dịch vụ tài chính ngân hàng
Trên cơ sở đó giúp ngân hàng tăng doanh thu, nâng cao uy tín cho ngân hàng và tạo dựng niềm tin cho khách hàng. Điều đó không chỉ giúp ngân hàng mở rộng quy mô hoạt động. Mà còn là một ưu thế tạo nên sức cạnh tranh của ngân hàng trong cơ chế thị trường.
Hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt không chỉ là một hoạt động đơn thuần. Bên cạnh đó là hoạt động hỗ trợ bổ sung cho các hoạt động kinh doanh khác của ngân hàng. Nếu nó được thực hiện tốt thì sẽ góp phần mở rộng các dịch vụ tín dụng, dịch vụ kinh doanh.
Đặc biệt, đây còn là nguồn huy động vốn tối ưu cho nhiều ngân hàng. Bởi khi huy động nguồn vốn này, ngân hàng không trả hoặc trả lãi rất thấp cho việc khai thác nguồn vốn. Trong khi đó, nguồn vốn này được sử dụng và thu lợi nhuận tương đối cao.
4. Thúc đẩy quá trình sản xuất lưu thông hàng hoá và tiền tệ
Thanh toán không dùng tiền mặt còn giúp cho Ngân hàng Nhà nước điều tiết và kiểm soát lượng tiền đi vào lưu thông. Từ đó có chính sách phù hợp để tác động vào nền kinh tế. Đồng thời, với vai trò là trung gian tài chính cho việc thanh toán, các ngân hàng có thể thu thập được các thông tin về doanh nghiệp. Và sự dịch chuyển vốn trong nền kinh tế, tạo điều kiện cho việc thẩm định các dự án đầu tư được tốt hơn.
Thanh toán không dùng tiền mặt cũng luôn tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng. Khách hàng sau khi có tài khoản tại ngân hàng, có thể sử dụng với tính thanh khoản cao. Đồng thời tiết kiệm được các chi phí phát sinh như chi phí vận chuyển, chi phí kiểm đếm, chi phí bảo quản tiền mặt…
Khi khách hàng tiến hành thanh toán thông qua ngân hàng, khách hàng được hưởng những lợi ích như lãi suất tiền gởi, các khoản rút thăm trúng thưởng và nhiều ưu đãi khác của ngân hàng. Đồng thời, khách hàng sẽ không phải đối diện các vấn đề như khi sử dụng tiền mặt thanh toán trực tiếp như trộm cắp, hỏa hoạn… Đặc biệt là các giao dịch với khối lượng tiền lớn.